Snel zelf jam maken zonder toegevoegde #suiker

Eerder deze week schreef ik een blog over het dilemma ‘even lekker snel jam maken’ of vast blijven zitten in de consequenties van de keuzes die je maakt rond inkoop, verkoop en afvalproducten (https://www.datmaakjelekkerzelf.nl/back-to-basic/denken-over-doen-waarom-ik-vandaag-geen-jam-maakte/). Ik was toen in een ‘denkmood’ en dus kwam er ook geen jam. Vandaag post ik het recept daarom alsnog; het is immers zo gemaakt en verse jam met het weekend op komst is een goed gevoel!

Hoe maak je zelf jam? Dat kan op verschillende manieren, vaak doe ik dat met fruit van het seizoen. Ik probeer daar zoveel mogelijk gebruik van te maken. Maar soms kies ik ervoor om dat niet te doen. Deze jam van zomerfruit ruikt en proeft naar zon en gezondheid. Iets waar we vast allemaal behoefte aan hebben in dit laatste staartje winter.

  1. Ik heb daarom deze keer gekozen voor fruit uit de diepvries in een plastic zak. Die zak was de aanleiding voor mijn vorige blog overigens… Je hebt ook fruit in kartonnen doosjes uit de diepvries, deze zijn nog al eens in de aanbieding. Die doosjes droog ik en ze kunnen daarna bij het oud papier. De plastic zak kan bij #plastic heroes. Dit fruit is te koop bij de supermarkt of in nog grotere verpakkingen bij de horeca groothandel. Voor zeven potten  jam kun je zes doosjes kopen of twee zakken. Dit is niet de meest goedkope manier van jam maken, dat weet ik, maar altijd nog goedkoper dan wanneer je een vergelijkbare pure jam in de winkel koopt.   diepvriesfruit
  2. De jam kun je bewaren in gebruikte glazen potten met goed sluitende ijzeren deksels (#no waste, #recycling) of weckpotten met rubber ringen (#re-use). Soms hoor ik dat jam dan eerder bederft omdat de potten gebruikt zijn. Ik heb zelf deze ervaring met bederven niet. Als er wel eens een potje bederft, en dat is niet vaak, dan kan ik dat voor mezelf terugvoeren op het gegeven dat ik de potjes of dekseltjes niet goed genoeg schoon heb gemaakt of dat ik vergeten ben om bij het uitkoken van de dekseltjes een scheutje natuurazijn te gooien. Ik vind het fijner om de potten te recyclen en zo de afvalberg weer wat te verkleinen. Ook een omgesmolten nieuwe pot uit de glasbak kost veel energie.
  3. De jam maak je (ja, dat kan echt!) zonder toegevoegde geraffineerde suiker. Je voegt wel pectine/fructose toe. Dat is fruitsuiker en een soort bindmiddel wat van nature in fruit voorkomt, vooral  in appel. Eigenlijk schijnt je jam dan geen jam te mogen heten, zo zonder toegevoegde suiker, maar goed. Jam uit de winkel met toegevoegde suiker (meestal slechts 40 tot 60% fruit) is lang houdbaar, soms wel twee jaar.  Wat ik na vier jaar jam maken zonder toegevoegde suiker durf te zeggen, is dat ook jam zonder suiker in goed schoongemaakte, afgedekte potten, lang houdbaar is. Laatst kwam ik in mijn kelder voorraadkast een vergeten fles ‘sloopfruit’ frambozenjam tegen van een liter uit 2013. Na heeel goed ruiken, een klein druppeltje proeven, omroeren en een grotere hap kwamen we tot de conclusie dat we erg blij moesten zijn met deze ‘jamschat’ en de fles is tot op de bodem leeg gegaan. Gebruik bij het openen van een pot altijd wel al je zintuigen en je gezond verstand. Proef altijd eerst zelf, kijk uit voor schimmel, grondsmaak of een vreemde kleur. Dan moet je jam gewoon weg.

Zin gekregen in jam? Hier komt ie:

  1. Verzamel een aantal potjes met goed sluitende deksels. Bijvoorbeeld zes, en voor de zekerheid een meer. Zet je oven aan op 130 graden.
  2. Maak je potjes en deksels heeel goed schoon onder heet water met een beetje soda (niet die om te bakken maar om schoon te maken), of geef ze een beurtje met je andere vaat mee in de vaatwasser dat scheelt misschien water. Kijk ook onder de randjes van deksels naar vuil en verwijder dit.
  3. Doe de deksels nu in een steelpannetje met wat water met daarin een scheutje natuurazijn.
  4.  Leeg de doosjes of de zak(ken) fruit in een pan. En laat dit ontdooien.
  5. Voeg heet water (dat kookt eerder) toe aan het fruit zodat het net wel/net niet onder water staat. Breng met de deksel op de pan, de pan aan de kook.
  6. Doe de afgespoelde potjes die nog warm zijn (anders kunnen ze knallen door het temperatuurverschil)  in de ondertussen voorverwarmde oven en kook de potjes 20 minuten uit in de oven. (dit kan ook in de magnetron, of in een pan met water uitkoken) maar ik doe het altijd zo en het bevalt goed. Eventueel zorg ik dat ik daarna nog iets heb wat ik in de oven kan maken, bijvoorbeeld een taart of de #granola uit een van de eerdere blogs, zodat ik de energie van de oven goed gebruik.
  7. Zet de pan onder de dekseltjes op een klein gaspitje en breng aan de kook, dit gebeurt binnen een paar minuten. Laat vijf minuten doorkoken.
  8. Als het fruit kookt voeg je, onder langzaam maar gestaag roeren het poeder van de fruitsuiker toe. Ik gebruik ongeveer 1 zakje voor 1 liter fruit met vocht. Voor deze jam met zes potjes gebruikte ik twee en een half zakje. Roer totdat je geen geel poeder meer ziet. Roer of plet eventuele klontjes weg, die zijn niet lekker. Er zijn verschillende fruitsuikers voor jam in omloop. De van Gilze komt uit de supermarkt (Plus), De agar agar (#vegan) komt uit de natuurwinkel. Volg altijd de aanwijzingen op de verpakkingen voor wat betreft de hoeveelheid poeder (anders wordt je jam te dun of te dik) maar sla voor jam zonder geraffineerde suiker de IMG_7633hoeveelheid toe te voegen suiker over. IMG_7632
  9. Neem steeds een heet potje uit de oven met een theedoek of ovenhandschoen om je hand. Vul het potje zo hoog mogelijk tot de rand met jam, met een trechter. Zorg ervoor dat er geen jam op de rand komt want dat gaat later voor bederf zorgen. Neem de rand desnoods af met een tissue. Vullen gaat het best met een soeplepel.
  10. Sluit het potje stevig met een heet dekseltje. Laat staan en afkoelen op een theedoek. Niet je hete potje op een koud oppervlak zetten want door het temperatuurverschil kan het knallen.
  11. Vul zo alle potjes, een potje halvol bij het laatste restje jam is geen probleem, maar deze eet ik wel altijd als eerste op en bewaar ik afgekoeld vaak ik de koelkast. In sommige recepten staat dat je de potjes om moet keren, ik doe dat zelf niet, het kan wel. Wees dan wel voorzichtig want soms zet door de warmte het materiaal van de deksels uit en kan de pot bij omkeren iets lekken. Afgekoeld krimpt de deksel weer. Bij het openmaken moet je weerstand voelen en een plokgeluid horen, dan is er vacuum ontstaan en was de inhoud luchtdicht.
  12. Bij ons gaan de potten snel op maar als je ze langer wilt bewaren (een half jaar is geen probleem, langer op eigen risico) zet er dan een productiedatum en een einddatum op. Bewaar de potten op een koele droge plaats.

Jam voor je weekend? die maak je lekker zelf!

3 Comments

  1. Ing

    Hoi, heerlijk een recept zonder suiker 🙂 Even een vraagje;
    Als ik jam met suiker maak, voeg ik geen water toe. Wat is de reden dat je hier water aan toevoegt?
    Dank je wel!

    1. admin

      Ha Ing,
      1. eigenlijk gewoon een vrekkige reden; meer jam. Of het dan nog voldoende fruitig smaakt is afhankelijk van hoeveelheid aardbeien en ook hoe zoet deze zijn.
      2.Doordat je pectine toevoegt proef je zonder water en suiker meer zuur. Wat water compenseert dat. Soms gebruik ik ipv water vers sinaasappelsap. Ook lekker. Kwestie van uit proberen

Geef een antwoord